مقایسه جامع هوش مصنوعی DeepSeek و ChatGPT

اگر به دنبال انتخاب بین دو ابزار قدرتمند هوش مصنوعی، یعنی DeepSeek و ChatGPT هستید، احتمالاً با سوالات و چالش‌های متعددی روبه‌رو شده‌اید. امروزه با گسترش فناوری‌های مبتنی بر پردازش زبان طبیعی (NLP)، انتخاب ابزاری که هماهنگ با نیازهای خاص شما باشد، تبدیل به یک دغدغه مهم برای توسعه‌دهندگان، کسب‌وکارها و حتی کاربران عادی شده است. آیا DeepSeek در پردازش زبان فارسی عملکرد بهتری دارد؟ آیا ChatGPT برای پروژه‌های بین‌المللی مناسب‌تر است؟

این مقاله با رویکردی تحلیلی و کاربردی، به مقایسه DeepSeek و ChatGPT  پرداخته و با ارائه داده‌های دقیق، شما را در انتخاب بهترین گزینه یاری می‌کند. در ادامه، تفاوت‌های کلیدی، مزایا، معایب و کاربردهای هر دو ابزار را بررسی خواهیم کرد. همراه ما باشید تا پاسخ سوالات خود را بیابید!

معرفی DeepSeek و ChatGPT

DeepSeek نوعی پلتفرم هوش مصنوعی است که توسط شرکت چینی DeepSeek Inc. توسعه یافته و به‌طور خاص برای بهبود تعاملات زبانی در زبان‌های غیرانگلیسی مانند چینی، فارسی و عربی بهینه‌سازی شده است. این ابزار با استفاده از معماری Transformer و آموزش روی داده‌های چندزبانه، توانایی درک پیچیدگی‌های فرهنگی و زبانی را دارد. از جمله کاربردهای کلیدی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پشتیبانی از زبان‌های کم‌منبع مانند فارسی.
• تولید محتوای محلی‌سازی‌شده برای بازارهای خاص.
• پردازش سریع و کم‌مصرف منابع سخت‌افزاری.

ChatGPT پیشرو در تعاملات چندمنظوره جهانی

ChatGPT، توسعه‌یافته توسط OpenAI، یکی از شناخته‌شده‌ترین مدل‌های زبانی جهان است که بر پایه GPT-4 طراحی شده. این ابزار با تمرکز بر زبان انگلیسی و پشتیبانی از ده‌ها زبان دیگر، به‌عنوان یک دستیار هوشمند در حوزه‌های متنوعی مانند تولید محتوا، کدنویسی و پاسخگویی به سوالات پیچیده استفاده می‌شود. ویژگی‌های شاخص آن عبارتند از:

• جامعه کاربری گسترده و منابع آموزشی فراوان از جمله دوره‌های آموزش ChatGPT.
• یکپارچه‌سازی آسان با پلتفرم‌های مانند Slack و WordPress.
• به‌روزرسانی مداوم با داده‌های جدید.

چت‌ جی ‌پی ‌تی در مقابل دیپ‌ سیک در یک نگاه

چت‌جی‌پی‌تی و دیپ‌سیک هر دو چت‌بات‌های هوش مصنوعی کاربرپسندی هستند و از نظر کلی شبیه به هم عمل می‌کنند. در جدول زیر، نگاهی سریع به مقایسه DeepSeek و ChatGPT  داریم؛ اما در ادامه به تفاوت‌های مهم‌تر پرداخته خواهد شد:

مدل های چت ‌جی ‌پی ‌تی در مقابل دیپ ‌سیک

مدل‌های هوش مصنوعی به جایی رسیده‌اند که مقایسه مستقیم آن‌ها چندان منطقی به نظر نمی‌رسد. مگر اینکه بخواهید واقعاً محدودیت‌های مدل‌های زبانی هوش مصنوعی را آزمایش کنید. این مدل‌ها تا حد زیادی قابل جایگزینی با یکدیگر هستند. هر مدل زبانی بزرگ (LLM) خوب می‌تواند ایمیل بنویسد، پست‌های وبلاگ را ویرایش کند، پیشنهادات کدنویسی ارائه دهد و تقریباً هر کاری که فکرش را بکنید انجام دهد.

در فرودین 1404 که این متن نوشته شده است، چت‌جی‌پی‌تی مدل‌های زیر را ارائه می‌دهد:

• GPT-4o
• GPT-4o mini
• o1
• o3-mini

در مقابل، دیپ‌سیک این مدل‌ها را در اختیار دارد:

• DeepSeek V3
• DeepSeek R1

مدل‌های GPT-4o، GPT-4o mini و DeepSeek V3 مدل‌های زبانی بزرگ معمولی هستند که برای تولید پاسخ‌های متنی عالی‌اند. این‌ها سریع عمل می‌کنند و اغلب ویژگی‌های بیشتری دارند.

مدل‌های o1، o3-mini و DeepSeek R1 مدل‌های استدلالی هستند. این‌ها برای پاسخ‌دهی زمان بیشتری نیاز دارند؛ اما از استدلال زنجیره‌ای استفاده می‌کنند که آن‌ها را برای مسائل پیچیده‌تر مثل استدلال، علم و کدنویسی مناسب‌تر می‌کند، ولی برای کارهای ساده مثل نوشتن ایمیل کمتر کاربردی هستند.

امتیازات بنچمارک

بر اساس نمودارهای Artificial Analysis، تفاوت عملکرد بین این مدل‌ها اندک است. بزرگ‌ترین تفاوت بین مدل‌های استدلالی و مدل‌های زبانی معمولی است. پس اگر قصد ندارید محدودیت‌های این چت‌بات‌ها را به چالش بکشید، با هر مدلی که استفاده کنید، نتیجه خوبی خواهید گرفت به شرطی که برای کار موردنظر مناسب باشد. در نمودار زیر از بنچمارک جزئیاتی برای مقایسه DeepSeek و ChatGPT از لحاظ مدل زبانی ارائه شده است:

چت‌جی‌پی‌تی بسیار پخته‌تر و پر از ویژگی است!

چت‌جی‌پی‌تی در چند سال اخیر یکی از مهم‌ترین اپلیکیشن‌ها بوده و این موضوع در عملکردش کاملاً مشهود است. در مقایسه با دیپ‌سیک، ویژگی‌های اضافی زیادی دارد. برخی از این ویژگی‌های کلیدی عبارتند از:

• پشتیبانی از تصویر: چت‌جی‌پی‌تی می‌تواند تصاویر، نمودارها و گرافیک‌های آپلودشده را درک کند و با استفاده از DALL·E 3 تصویر تولید کند.
• حالت صوتی: می‌توانید با چت‌جی‌پی‌تی صحبت کرده یا از دوربین برای پشتیبانی بصری زنده استفاده کنید.
• دستورات سفارشی و حافظه: می‌توانید دستورات خاص بدهید یا از آن بخواهید جزئیاتی درباره شما را به خاطر بسپارد و پاسخ‌ها را بر اساس آن تنظیم کند.
• ادغام‌ها: چت‌جی‌پی‌تی با اپلیکیشن‌های روزمره و حتی Zapier ادغام می‌شود تا از هر برنامه‌ای که استفاده می‌کنید قابل دسترسی باشد.
• Canvas: یک فضای کاری شبیه Google Docs برای همکاری انسان و هوش مصنوعی در نوشتن و کدنویسی.
• GPT های سفارشی: امکان ساخت چت‌جی‌پی‌تی شخصی‌سازی‌شده.
• اپلیکیشن‌های دسکتاپ: برای ویندوز و مک در دسترس است، در حالی که دیپ‌سیک فقط از طریق وب و گوشی قابل استفاده است.
• وظایف زمان‌بندی‌شده: می‌تواند کارها را در زمان‌های مشخص انجام دهد.
• ویژگی‌های سازمانی: ابزارهایی برای مدیریت مکالمات و همکاری تیمی ارائه می‌دهد.

به‌طور کلی، چت‌جی‌پی‌تی بسیار پخته‌تر است. دیپ‌سیک هنوز مثل اپلیکیشنی در حال توسعه به نظر می‌رسد که به‌تازگی محبوبیتش منفجر شده و احتمالاً اضافه شدن این ویژگی‌ها به آن زمان می‌برد.

مقایسه قیمت DeepSeek و ChatGPT – دیپ‌سیک در قیمت و دسترسی برنده است!

دیپ‌سیک به سه دلیل اصلی محبوب شد:

1. مدل‌هایش تقریباً به خوبی مدل‌های OpenAI هستند.
2. مدل‌هایش متن‌باز هستند و هرکسی می‌تواند آن‌ها را دانلود، اجرا و سفارشی‌سازی کند.
3. اجرای مدل‌هایش بسیار ارزان‌تر است.

ارائه عملکرد مشابه با کنترل بیشتر و هزینه کمتر، دیپ‌سیک را به گزینه‌ای جذاب تبدیل کرده است. در حال حاضر، دیپ‌سیک از طریق اپلیکیشن وب و گوشی کاملاً رایگان است و دسترسی به مدل‌های برترش محدودیت‌های کمی دارد.

چت‌جی‌پی‌تی هم طرح رایگان دارد، اما محدودیت‌های بیشتری اعمال می‌کند. در طرح رایگان، به GPT-4o mini، دسترسی محدود به GPT-4o و o3-mini، حالت صوتی استاندارد و ویژگی‌های کمتری دسترسی دارید. برای استفاده از قابلیت‌های کامل، باید ماهانه ۲۰ دلار برای ChatGPT Plus بپردازید.

از طرفی دیگر دیپ‌سیک ایرادات بیشتری دارد!

بدون جانبداری از شرکت یا برندی خاص، دیپ‌سیک دستاوردی شگفت‌انگیزی است. با وجود تحریم‌های بین‌المللی، تیم چینی با کارت‌های گرافیک ضعیف‌تر مدل‌هایی توسعه داد که با OpenAI رقابت می‌کند. این نشان‌دهنده نوآوری بالای آن‌هاست؛ اما این اپلیکیشن بی‌نقص نیست. رشد سریعش گاهی باعث می‌شود سرورها برای چند دقیقه پاسخ ندهند. همچنین فاقد ویژگی‌های مفیدی مثل پشتیبانی از تصویر است که در چت‌جی‌پی‌تی بسیار کاربردی است.

مهم‌تر از همه، دیپ‌سیک در چین مستقر است و داده‌های شما ممکن است به دست دولت یا سرویس‌های اطلاعاتی چین برسد. برای کارهای ساده مثل نوشتن ایمیل شاید مشکلی نباشد، اما برای موارد حرفه‌ای یا حساس، این یک نقطه ضعف بزرگ است. همچنین احتمال دارد آمریکا یا اتحادیه اروپا در ماه‌های آینده محدودیت‌هایی علیه دیپ‌سیک اعمال کنند که وابستگی به آن را ریسک‌پذیر می‌کند.

علاوه بر این، دیپ‌سیک محتوای حساسی مثل موضوعات مربوط به مرد تانک، کشور تایوان یا دالایی لاما را سانسور می‌کند، در حالی که چت‌جی‌پی‌تی بیشتر روی جلوگیری از خشونت یا کلاهبرداری تمرکز دارد.

مقایسه عملکرد و دقت

از لحاظ لحاظ پردازش زبان طبیعی مقایسه DeepSeek و ChatGPT  به صورت زیر است:

• DeepSeek: عملکرد برتر در زبان‌هایی با ساختار پیچیده مانند فارسی به دلیل آموزش روی داده‌های محلی. مثال: تولید محتوای ادبی یا ترجمه اصطلاحات خاص.
• ChatGPT: دقت بالا در زبان انگلیسی و توانایی پاسخگویی به سوالات تخصصی (مثلاً پزشکی یا حقوقی) با استفاده از پایگاه داده عظیم.

کاربردهای عملی: کدام پلتفرم برای چه نیازی مناسب است؟

DeepSeek: انتخابی ایده‌آل برای پروژه‌های محلی:

• تولید محتوای فرهنگی: ایجاد متون ادبی، ترجمه ضرب‌المثل‌ها یا تولید محتوا برای شبکه‌های اجتماعی فارسی.
• پشتیبانی مشتری: ساخت چت‌بات‌های هوشمند برای شرکت‌هایی که مخاطبانشان به زبان‌های غیرانگلیسی صحبت می‌کنند.
• تحلیل داده‌های منطق‌های: پردازش نظرات کاربران در پلتفرم‌های داخلی مانند «دیجی‌کالا» یا «اسنپ».

ChatGPT: ابزاری همه‌کاره برای پروژه‌های جهانی:

• تولید محتوای انگلیسی: نوشتن مقاله‌های وبلاگی، رزومه یا ایمیل‌های حرفه‌ای.
• کدنویسی: کمک به توسعه‌دهندگان در نوشتن کدهای پایتون، جاوااسکریپت یا عیب‌یابی برنامه‌ها.
• تحقیقات دانشگاهی: تجزیه و تحلیل داده‌های پیچیده یا خلاصه‌سازی مقالات علمی.

جدول کاربردهای کلیدی هر پلتفرم:

امنیت داده‌ها و حریم خصوصی

امنیت اطلاعات، به‌ویژه برای سازمان‌ها، یک اولویت حیاتی است در زیر مقایسه DeepSeek و ChatGPT از لحاظ امنیت آورده شده است:

• DeepSeek: داده‌های کاربران را روی سرورهای محلی (مثلاً در خاورمیانه) ذخیره می‌کند و از پروتکل‌های رمزگذاری اختصاصی استفاده می‌نماید. با این حال، گزارش‌های مستقل کم‌تری درباره انطباق آن با استانداردهایی مانند GDPR وجود دارد.
• ChatGPT: با پیروی از قوانین اتحادیه اروپا (GDPR)، داده‌ها را به‌صورت ناشناس پردازش می‌کند؛ اما نگرانی‌هایی درباره استفاده از اطلاعات ورودی کاربران برای آموزش مدل گزارش شده است.

سازگاری با سیستم‌ها و یکپارچه‌سازی

توانایی ادغام با پلتفرم‌های دیگر، یکی از معیارهای حیاتی برای انتخاب ابزار هوش مصنوعی است.

DeepSeek: انعطاف‌پذیری در محیط‌های بومی:

• پشتیبانی از API های اختصاصی: امکان اتصال به سیستم‌های داخلی مانند نرم‌افزارهای حسابداری فارسی یا پلتفرم‌های دولتی.
• یکپارچه‌سازی با پیام‌رسان‌های محلی: مانند سروش، بله و آیگپ.
• محدودیت: عدم پشتیبانی پیش‌فرض از ابزارهای جهانی مانند Zapier یا Salesforce.

ChatGPT: اکوسیستم گسترده بین‌المللی:

• همکاری با پلتفرم‌های ابری: مانند AWS، Google Cloud و Microsoft Azure.
• پلاگین‌های متنوع: افزونه‌هایی برای WordPress، Slack و حتی بازی‌های ویدیویی.
• چالش: نیاز به تنظیمات پیچیده برای تطبیق با نیازهای محلی.

سفارشی‌سازی و آموزش مدل

DeepSeek: آموزش مدل بر اساس داده‌های اختصاصی:

• قابلیت Fine-Tuning: کاربران می‌توانند مدل را با دیتاست‌های خاص (مثلاً اصطلاحات بازار ایران) آموزش دهند.
• هزینه پایین: آموزش مدل‌های کوچک‌تر با منابع سخت‌افزاری محدود امکان‌پذیر است.
• مثال عملی: یک شرکت تجاری ایرانی می‌تواند DeepSeek را برای تحلیل نظرات مشتریان در «دیوار» آموزش دهد.

ChatGPT: ابزارهای پیشرفته برای توسعه‌دهندگان:

• دسترسی به GPT-4 Turbo: امکان آموزش مدل با حجم داده‌های عظیم و دستورات پیچیده.
• محدودیت: هزینه بالای آموزش مدل‌های سفارشی (حدود ۳ دلار به ازای هر ساعت استفاده از GPU).
• منابع آموزشی: دوره‌های آموزش ChatGPT به کاربران کمک می‌کنند تا از حداکثر پتانسیل این ابزار استفاده کنند.

جدول مقایسه DeepSeek و ChatGPT  از لحاظ قابلیت‌های توسعه‌پذیری:

آیا دیپ‌سیک بهتر از چت‌جی‌پی‌تی است؟

تا اینجای کار به مقایسه DeepSeek و ChatGPT  از ابعاد گوناگونی پرداختیم. دیپ‌سیک دستاوردهای تکنولوژیکی جذابی دارد. اگر توانایی دانلود و اجرای مدل‌هایش را دارید، بسیار کاری هیجان‌انگیز است. همچنین اگر فقط می‌خواهید یک چت‌بات قدرتمند را رایگان امتحان کنید، ارزش بررسی را دارد.

اما در بیشتر موارد، چت‌جی‌پی‌تی برنده این بازی است. طرح رایگانش دارای محدودیت‌هایی هست، ولی طرح ۲۰ دلاری ChatGPT Plus ارزشش را دارد. این چت‌بات پر از ویژگی است، مدیریت داده‌ها در آن شفاف‌تر بوده، برای استفاده حرفه‌ای مناسب و به‌طور کلی کاربردی‌تر است.

کلام آخر

حالا که با مقایسه جامع DeepSeek و ChatGPT آشنا شدید و نقاط قوت و ضعف هر کدام را شناختید، وقت آن است که خودتان دست به کار شوید و این ابزارهای قدرتمند را در عمل تجربه کنید! اگر به دنبال تسلط بر دنیای هوش مصنوعی هستید در دوره‌های آموزش هوش مصنوعی، با مفاهیم پایه تا پیشرفته این فناوری آشنا می‌شوید و یاد می‌گیرید چگونه از مدل‌هایی مثل DeepSeek برای پروژه‌های تخصصی خود استفاده کنید. این دوره‌ها به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای بهره‌برداری از هوش مصنوعی را در هر زمینه‌ای که علاقه دارید، به دست آورید.

از طرف دیگر، اگر می‌خواهید قدرت چت‌جی‌پی‌تی را به‌طور کامل در دست بگیرید، دوره‌های آموزش ChatGPT بهترین انتخاب برای شماست. در این دوره‌ها، از تولید محتوای خلاقانه گرفته تا اتوماسیون وظایف روزمره و حتی ادغام این ابزار با برنامه‌های دیگر را یاد خواهید گرفت. فرقی نمی‌کند که یک نویسنده، برنامه‌نویس یا صاحب کسب‌وکار باشید؛ این دوره‌ها به شما نشان می‌دهد چگونه از چت‌جی‌پی‌تی برای افزایش بهره‌وری و خلاقیت خود استفاده کنید.

پرسش‌های متداول

در این بخش، به برخی از سوالات رایج کاربران در باره تفاوت DeepSeek و ChatGPT پاسخ می‌دهیم:

آیا DeepSeek برای استفاده روزمره مناسب است؟

• بله اما بیشتر برای کاربرانی مناسب است که به دنبال ابزارهای تخصصی مانند کدنویسی یا حل مسائل علمی هستند. برای مکالمات عمومی یا تولید محتوای خلاقانه، ممکن است به اندازه ChatGPT انعطاف‌پذیر نباشد.

ChatGPT در چه زمینه‌هایی از DeepSeek بهتر عمل می‌کند؟

• ChatGPT در تولید محتوای خلاقانه، مکالمات تعاملی و پشتیبانی مشتری برتری دارد. همچنین به لطف جامعه کاربری بزرگ و مستندات جامع، استفاده از آن برای مبتدیان آسان‌تر است.

چگونه می‌توانم تصمیم بگیرم که کدام ابزار برای من مناسب‌تر است؟

• ابتدا نیازهای خود را مشخص کنید (مثلاً کدنویسی، نوشتن محتوا یا آموزش). سپس هر دو ابزار را به‌صورت آزمایشی امتحان کنید و عملکرد آن‌ها را در وظایف مورد نظر خود مقایسه کنید.

آیا این ابزارها جایگزین انسان‌ها می‌شوند؟

• خیر، این ابزارها به‌عنوان دستیار طراحی شده‌اند و نمی‌توانند جایگزین خلاقیت، تفکر انتقادی یا مهارت‌های انسانی شوند. آن‌ها بیشتر برای افزایش بهره‌وری و کمک به انجام وظایف استفاده می‌شوند.