گره کوری که در یک آلبوم باز شد؛ ثریا قاسمی و قصه «کی بود کی نبود»

به گزارش خبرنگار مهر، «کی بود کی نبود» عنوان یکی از پروژه های تازه انتشار یافته حوزه موسیقی است که طی روزهای گذشته با آهنگساز و کارگردانی حمیدرضا آفریده، نویسندگی الهام السادات افراز و گویندگی ثریا قاسمی پیش روی مخاطبان قرار گرفته است.

«یکی بود یکی نبود، ورود نقطه و دایره»، «بازیگرها، ورود مستطیل»، «بازیگرها، ورود مربع»، «بازیگرها، ورود مثلث»، «بازیگرها، تمام شکل ها»، «معرفی»، «کمانچه و تمبک»، «سنتور، کمانچه، تمبک»، «تار، سنتور، کمانچه، تمبک»، «نی، تار، سنتور، کمانچه، تمبک»، «رنگ افشاری»، قطعاتی هستند که در این آلبوم گنجانده شده اند.

ثریا قاسمی قصه‌گو، الهام افراز نویسنده، حمیدرضا آفریده آهنگساز، نوازنده کمانچه، کمانچه پنج سیم، قیچک آلتو، کارگردانی و مدیریت پروژه، پاشا هنجنی نوازنده نی، بهزاد رواقی نوازنده تار و سه‌تار، حنانه سعیدی نوازنده قانون، علی عابدین نوازنده سنتور، مریم خدابخش نوازنده عود، زکریا یوسفی دف و دایره نوازندگان، مینا مومنی، عرفان هنربخش، لیلا سودبخش، آیدین الماسیان، کسری نیک آذر گروه دوبله، مینا مومنی سرپرست ضبط صدای بازیگران، حسن خدایی نیا سرپرست ضبط سازها، فراز تعالی سرپرست ضبط بخش قصه گویی گروه اجرایی این پروژه را تشکیل می دهند.

حمیدرضا آفریده در توضیح این آلبوم نوشته است: در پروژه «کی بود کی نبود» سیر داستانی، شکل‌ها (شخصیت‌ها)، سازها و دستگاه‌ها و آوازهای ایرانی به نوعی به هم گره خورده اند و من در آهنگسازی و کارگردانی و پرداختِ شخصیت‌های داستان این اثر سعی کردم تا هر ساز ایرانی نماد یک شکل و یک دستگاه یا آواز و نیز یکی از فرم‌های آهنگسازیِ موسیقیِ ایرانی باشد و با استفاده از شخصیت‌هایی که در کتاب «کی بود کی نبود» وجود داشت رابطه هر کدام از آنها را با سازهای ایرانی معرفی کنم.

من ساز تمبک را نماد نقطه در نظر گرفتم، کمانچه نماد دایره و دستگاه ماهور، سنتور نماد مستطیل و آواز اصفهان، تار نماد مربع و دستگاه چهارگاه، نی نماد مثلث و دستگاه نوا بودند. در این چارچوب هر کدام از این دسته‌بندی‌ها با فرم‌هایی مثل پیش‌درآمد، چهارمضراب، رِنگ شخصیت و خصوصیت موضوعی این اشکال را به همراه صدای بازیگران معرفی می‌کند. البته یکی از قطعات این مجموعه (تار، چهارگاه) برداشتی از قطعه هفت ضربی چهارگاه استاد حسین علیزاده است. امید که این مجموعه توانسته باشد شناختی در جهت رشد و حفظ و اشاعه سازها و دستگاه‌ها و فرم‌های موسیقی ایرانی برای کودکان سرزمینم ایران داشته باشد.

الهام سادات افراز نویسنده این پروژه موسیقایی هم در توضیح اثر نوشته است: «من» پرده ای است میان انسان و حقیقت. «من» مرکز پرگاری است که انسان را حول محورخویش می چرخاند و این گردش ارمغانی جز رنج، اضطراب و سردرگمی برای آدمی نخواهد داشت. در «کی بود کی نبود» شکل ها نمادی از خواسته های گوناگون انسان و یا به نگاهی دیگر شخصیت های متفاوت در یک جامعه هستند. هرچه منیت، مقایسه و غرور در انسان بیشتر قد برمی افرازد، او با «خویش» بیگانه تر می شود. اما زمانی که قضاوت های ذهنی خاموش شود و آدمی به جای تلاش برای اثبات «من» به دیگران جزئی از «وجود» شود، به ذات الهی خویش نزدیک تر و با معبود یکی در نهایت تبدیل به «خویش» خواهد شد. هرگاه که «من» شکسته شود، انسان می تواند به حقیقت دست یابد و آن گاه به خود شکوفایی خواهد رسید. اما افسوس که انسان همواره می جوید، می یابد و عادت می کند و عادت حاصلی جز فراموش برایش به بار نخواهد آورد.